Rak krtani i gardła

Rak krtani stanowi drugi co do częstości występowania nowotwór układu oddechowego. W Polsce ten typ nowotworu jest siódmym pod względem częstości występowania nowotworem złośliwym u mężczyzn po raku płuca, żołądka, prostaty, trzustki, pęcherza moczowego i jelita grubego. Na początku lat 60-tych rak krtani w Polsce występował dość rzadko – rocznie rejestrowano kilkaset przypadków. Jednak  już w 1996 r. odnotowano, że na ten rodzaj nowotworu zachorowało 2615 mężczyzn, 278 kobiet. Z kolei w 2005r. w krajowym rejestrze nowotworów zarejestrowano 2549 nowych zachorowań na nowotwory złośliwe krtani. Rak ten stanowi 4% wszystkich nowotworów u mężczyzn i 0,5% u kobiet. Według Krajowego Rejestru Nowotworów współczynnik zapadalności na raka krtani dla mężczyzn w 2001 r.  wynosił 10,2, a w 2006 r. 8,9. Zachorowalność kobiet w stosunku do mężczyzn ma tendencję stale rosnącą i aktualnie wynosi od 1:9 do 1:5. Zauważa się tendencję malejącą zachorowań na ten typ choroby. 

Leczenie raka krtani polega zazwyczaj na chirurgicznym jej usunięciu. Często później procesowi zdrowienia towarzyszy radioterapia. Resekcja krtani sprawia, że zmienia się wiele życiowych funkcji. Usunięcie krtani skraca drogę oddechową (ryc. poniżej). Powietrze przepływa bezpośrednio do tchawicy i płuc. Nie jest ono oczyszczane, ogrzewane ani nawilżane.  

Po operacji chory traci głos, w tym zdolność operowania nim (akcent, tempo, intonacja, barwa). Odruch kichania zamienia się na formę kaszlu. Narząd węchu traci swoją funkcję, jednak pod wpływem ćwiczeń możliwe jest jeszcze odczuwanie zapachów. Zdolność odczuwania smaków pozostaje zachowana. Ważne jest aby nie spożywać pokarmów zbyt gorących-nie ma możliwości dmuchania. Należy też dobierać tak spożywane produkty, aby nie wywoływały zaparć (po usunięciu krtani nie ma możliwości parcia).
 
Mimo, iż zachodzi tak wiele zmian pod wpływem podjętego leczenia, jakość życia wcale nie musi być gorsza. Samo wyleczenie jest już wielkim osiągnięciem. Warto skupić się na poprawie kondycji, dobrym odżywianiu, relacjach międzyludzkich a także rehabilitacji głosu i mowy. Po usunięciu krtani mówienie jest możliwe!
 
Wyróżnia się trzy metody rehabilitacji głosu i mowy po operacji całkowitego usunięcia krtani:
  • nauka mowy przełykowej;
  • wytworzenie głosu zastępczego przetokowego;
  • posługiwanie się elektronicznymi aparatmi dźwiękowymi.